OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ NA RYNKU PRACY 

 Przeglądając oferty pracy, od pewnego czasu napotkać można ogłoszenia kierowane, wydawałoby się, wprost do osób z niepełnosprawnością. Wszak w anonsie napisane jest jasno, że „mile widziane osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności”, bądź konkretnie „praca dla osób z orzeczeniem”. Bez „wgryzienia” się w temat, można zyskać pewność, iż dzisiejsze realia dostosowały się do potrzeb osób z problemami zdrowotnymi i rynek pracy gotów jest na zapewnienie tej grupie odpowiednich warunków zatrudnienia. Czy aby na pewno?

 Proces edukacji osób z dysfunkcjami ruchowymi często okupiony jest wzmożonym wysiłkiem, nie ze względu na gorsze przyswajanie wiedzy, ale warunki zewnętrzne. Samo dotarcie na zajęcia w przypadku zaburzonej mobilności może stanowić problem, chociażby na poziomie barier architektonicznych. Najczęściej jednak potrzeba kształcenia, zdobycia odpowiednich kwalifikacji i odnalezienia swojego miejsca na rynku pracy jest na tyle silną motywacją, że przeszkody te są do pokonania. Uzyskanie zatrudnienia wiąże się oczywiście głównie z względami ekonomicznymi – niezależność finansowa jest, poza warunkami kondycyjnymi, główną płaszczyzną na której buduje się samodzielność – tak istotną w życiu osoby z niepełnosprawnością. W pracy ktoś taki ma możliwość udowodnić sobie i innym, że jego stan fizyczny nie wpływa na kwalifikacje i umiejętności.

 Świat nadal opiera się na przykrych stereotypach o nieporadności życiowej omawianej grupy społecznej i pewności co do założenia, że niepełnosprawność ruchowa z pewnością niesie za sobą ubytki intelektualne – i trzeba te przekonania obalać.  Stereotypowe myślenie, brak zaufania do posiadanych kwalifikacji i lęk przed pracownikami z niepełnosprawnością to pierwsze bariery, jakie uniemożliwiają odnalezienie się im na rynku pracy i zdobyciu etatu. Następna w kolejce jest nieznajomość przepisów odnośnie tworzenia miejsc pracy dla osób z dysfunkcjami zdrowotnymi i dostosowania ich – bez zagłębienia się w temat pracodawcy uznają to za ogromny problem od strony formalnej oraz logistycznej i wolą nawet nie uzyskać profitów płynących z zatrudniania pracowników z orzeczeniem niż tworzyć sobie problem. Czy rzeczywiście jest to tak ogromny kłopot? 

ZATRUDNIENIE OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ 

Proces zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością przebiega na tych samych zasadach, jak wszystkich pracowników, bez względu na stan zdrowia. Natomiast prawa i obowiązki zarówno pracodawcy jak i pracownika w tym kontekście, zapisane są w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także oczywiście w Kodeksie Pracy. 

PRZYSTOSOWANIE STANOWISKA PRACY DLA OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

Zatrudniając osobę z niepełnosprawnością, obowiązkiem pracodawcy jest, zadbać o dostosowanie stanowiska pracy do potrzeb wynikających z jej rodzaju dysfunkcji. Właściciele firm boją się natomiast nakładów finansowych i innych problemów związanych z tym procesem, dlatego wolą w etapie rekrutacji unikać aplikacji osób z problemami zdrowotnymi. Tymczasem prawo wychodzi naprzeciw takim wątpliwościom i Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych posiada środki, z których można ubiegać się o zwrot kosztów adaptacji stanowiska pracy. Jednym z warunków uzyskania takich funduszy jest zatrudnienie na rzeczonym stanowisku osoby z niepełnosprawnością przez minimum 36 miesięcy. Jeśli wszystkie wymagane kwestie zostaną spełnione, środki pozyskane z dofinansowania wykorzystać można na dokonane uprzednio: 

• Analizę potrzeb pracownika z niepełnosprawnością w kontekście funkcjonowania w miejscu zatrudnienia 

• Przystosowanie pomieszczeń firmowych do potrzeb osób z niepełnosprawnością, zwłaszcza tych, które związane są z obowiązkami płynącymi ze stosunku pracy

• Adaptacje/zakup, sprzętu, który umożliwi bądź ułatwi pracownikowi z niepełnosprawnością wykonywanie obowiązków zawodowych

• Zakup specjalistycznych urządzeń z zakresu nowych technologii, umożliwiających osobie z niepełnosprawnością pracę oraz komunikację z zespołem 

O kwotach przysługujących w związku ze zwrotem kosztów adaptacji stanowiska pracy dla osoby z niepełnosprawnością oraz całym procesie zatrudniania takiego pracownika, najlepiej dowiedzieć się w lokalnym oddziale Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. 

Zainteresowanie pracodawców budzą także dofinansowania do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością. Jak przeczytać można na stronie pfron.org.pl kwota takiego miesięcznego dofinansowania w skali miesiąca zależy od: 

• Stopnia niepełnosprawności pracownika

• Wymiaru jego czasu pracy

• Wysokości kosztów płacy oraz typu pracodawcy 

Maksymalne kwoty dofinansowania do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością kształtują się następująco: 

znaczny stopień niepełnosprawności

• ze schorzeniem specjalnym - 3 150 zł.

• bez schorzenia specjalnego - 1 950 zł.

umiarkowany stopień niepełnosprawności

• ze schorzeniem specjalnym - 2 100 zł.

• bez schorzenia specjalnego - 1 200 zł.

lekki stopień niepełnosprawności

• ze schorzeniem specjalnym - 1 050 zł.

• bez schorzenia specjalnego - 450 zł.

Poza przystosowaniem stanowiska pracy dla osoby z niepełnosprawnością pracodawca musi również respektować uprawnienia takiego pracownika. A należą do nich przede wszystkim:

• czas pracy;

• w przypadku osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności 7 h. dziennie  i 35 h.  tygodniowo;

• W przypadku osób z lekkim stopniem niepełnosprawności 8 h. w ciągu dnia i 40 h. w ciągu tygodnia;

• Osoba z niepełnosprawnością nie może wykonywać pracy w porze nocnej;

• Dodatkowy urlop.

Osobie ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy – 10 dni roboczych w skali roku kalendarzowego, jednak po przepracowaniu roku od dnia zaliczenia jej do któregoś z wymienionych stopni niepełnosprawności 

Czy opisane rozwiązania i udogodnienia dedykowane pracodawcom, zatrudniającym osoby z niepełnosprawnością rozwiązują wspomniane na  początku problemy tej grupy na rynku pracy? Na pewno wpływają pozytywnie, jednak jeszcze dużo jest do przepracowania, aby podczas procesu rekrutacji brane były pod uwagę wykształcenie, umiejętności, kwalifikacje i potencjał osoby z niepełnosprawnością, a nie jedynie profity płynące z jej orzeczenia.